Witajcie :) Ostatnio troszkę Was zaniedbałam, wiem... Mam nadzieję, że niebawem Wam to zrekompensuję :)
Dziś chcę Wam powiedzieć o dość interesującej stronie, którą pokazał mi znajomy. To strona kanału Canal Extremadura. A tam... lekcje języka portugalskiego po hiszpańsku. Cykl lekcji nazywa się "Falamos Portugues". Jest skierowany oczywiście do osób, które znają język hiszpański. Zapewne wśród Was są takie osoby. Jednak tym, którzy języka hiszpańskiego nie znają ta strona też może się przydać. To zawsze jakaś dodatkowa okazja, by posłuchać kilku dialogów po portugalsku. Z możliwością wielokrotnego odsłuchiwania ich.
Nie będę zdradzała, co dokładnie znajduje się na tej stronie. Nie chcę psuć zabawy. Nadmienię tylko, że jedna z lekcji, którą tam znajdziecie jest poświęcona portugalskim przesądom. Jest to zatem okazja nie tylko, by poznać nowe słownictwo, ale też szansa, by dowiedzieć się czegoś o Portugalii i codziennym życiu Portugalczyków.
Również na YouTube możecie znaleźć kilka takich nagrań. Poniżej jedno z nich.
Dziś chciałam Wam polecić stronę, która może Wam pomóc w nauce języka hiszpańskiego.
Jak już wspominałam w jednym z poprzednich wpisów ucząc się języków obcych staram się korzystać z wszelkich dostępnych materiałów i środków. Prawdziwą skarbnicą jest tu oczywiście bez wątpienia internet.
Proponowałam Wam już oglądanie hiszpańskiej i portugalskiej telewizji. A także zaglądanie na strony ogólnokrajowej i lokalnej prasy. Teraz chcę się z Wami podzielić jednym z moich ostatnich odkryć. Mianowicie, pragnę Was zachęcić do słuchania radia.
Bardzo pomocna w tym zakresie jest strona na której możecie znaleźć chyba prawie wszystkie HISZPAŃSKIE RADIA .Sądzę, że większość z Was znajdzie tu coś dla siebie. Są tu kanały takie, jak Cadena Ser, gdzie możecie między innymi posłuchać wiadomości . Oczywiście nie tylko tych dotyczących Hiszpanii. Przy okazji to też dobra okazja, by poznać nowe słownictwo.
Melomanom i miłośnikom latynoskich rytmów i hiszpańskiej muzyki polecam kanał Cadena Dial.
Zaletą tej strony, jest bez wątpienia to, że w jednym miejscu można znaleźć wiele stacji radiowych.
Dziś postanowiłam wziąć na tapet hiszpański czasownik "haber". Pozwolę sobie umieścić tu też kilka nagrań video, które znalazłam w internecie, a które mogą Wam pomóc w nauce. Przy tej okazji od razu pragnę Wam polecić kanał na Youtube, który nazywa się: Practiquemos by Catalina Moreno E.
Możecie tu znaleźć wiele ciekawych nagrań, które bez wątpienia pomogą w nauce.
Zanim przejdę do tematu wpisu zaznaczę, że czasownik "haber" ma też swój portugalski odpowiednik, ale nim dziś nie będę się zajmowała. Bez obaw na pewno na tym blogu ten wątek się pojawi.
Przy okazji wpisu dotyczącego hiszpańskich czasowników "estar" i "ser" wspomniałam o istnieniu jeszcze jednego czasownika, który występuje w języku hiszpańskim i bywa tłumaczony podobnie, jak "estar" i "ser" jako "być". Tym czasownikiem jest właśnie "haber".
HABER - wydarzyć się, być, mieć miejsce, znajdować się
Jak widać z przytoczonych powyżej tłumaczeń mogą wystąpić problemy w zakresie stosowania czasownika "haber" i "estar".
"Estar" jest bowiem podobnie, jak "haber" stosowany do określenia położenia rzeczy. W obu przypadkach czasowniki te są tłumaczone jako: "znajduje się" lub "jest".
Dziś postaram się skupić także na różnicach występujących między nimi. Zatem do dzieła!
Na początek mam dla Was pocieszającą, mam nadzieję, wiadomość. Czasownik "haber" w czasie teraźniejszym ma (czym różni się od "estar") tylko jedną formę "hay".
Źródło: youtube.com / Practiquemos by Catalina Moreno E.
Czasownika "haber"/ "hay" używamy w odniesieniu do rzeczy nieokreślonych.
A la derecha hay una silla. - Po prawej stronie jest krzesło. (jakieś krzesło) En la casa hay mucha gente. - W domu jest dużo ludzi. En la casa hay un chico. - W domu jest chłopak. No hay ninguna tienda en esta calle. - Nie ma żadnego sklepu na tej ulicy. En Katowice no hay metro. - W Katowicach nie ma metra. Hay muchos tipos de carne. - Jest wiele rodzajów mięsa.
Czasownika "estar" z kolei do rzeczy określonych.
Varsovia está en la Polonia. - Warszawa jest / znajduje się w Polsce. Londres está en Inglaterra. - Londyn znajduje się w Anglii. El bolso está en mi casa. - Torebka jest w moim domu (więcej przykładów znajdziecie we wcześniejszym wpisie dot. czasowników "estar" i "ser").
Warto zatem zapamiętać, że z czasownikiem "hay" nie stosuje się rodzajników określonych. Możemy za to stosować rodzajniki nieokreślone, liczebniki lub przysłówki takie jak "mucho".
Źródło: youtube.com / Practiquemos by Catalina Moreno E.
Źródło: youtube.com / Practiquemos by Catalina Moreno E.
Warto zwrócić uwagę też na szyk zdania. W przypadku stosowania czasownika "haber" / "hay", jak możecie zauważyć, najpierw występuje okolicznik miejsca, a później czasownik. W przypadku czasownika "estar" okolicznik miejsca zazwyczaj występuje na końcu. Oto kolejny przykład:
En mi piso hay una mesa. - W moim mieszkaniu jest stół. (jakiś) La mesa está en mi piso. - Stół (konkretny stół) jest w moim mieszkaniu.
Źródło: youtube.com / Practiquemos by Catalina Moreno E.
W przypadku czasownika "haber" / "hay" warto zapamiętać zwrot: No hay nadie.- Nie ma nikogo
Warto też zwrócić uwagę na konstrukcję "hay que" stosowaną w zdaniach bezosobowych. "Hay que" tłumaczone jest jako "trzeba" (trzeba coś zrobić).
Hay que comer para vivir. - Trzeba jeść żeby żyć. Hay que trabajar para comer. - Trzeba pracować, żeby jeść.
Mam nadzieję, że "haber" nie jest już dla Was tajemnicą a jego użycie wyzwaniem.
Nie samą gramatyką człowiek żyje. Postanowiłam Was zabrać na kolejną e-wycieczkę. Tym razem będzie to podróż na koniec Europy.
Cabo da Roca czyli Przylądek Roca, znajduje się w Portugalii. Od Lizbony dzieli go nieco ponad 40 kilometrów a od Sintry ok. 15. Jeżeli będziecie mieli czas to warto się tam wybrać, bo widoki zapierają dech w piersi. Z pewnością znajdziecie wycieczkowy autokar, który was tam zabierze. Możecie też tam dotrzeć z Sintry do której bez problemu dojedziecie pociągiem z Lizbony a dokładnie z pięknego dworca Rossio położonego praktycznie w samym centrum miasta. Można też tam dojechać autobusem linii 403, który jedzie z Cascais do Sintry i przejeżdża właśnie przez Cabo da Roca. Do Cascais także możecie dojechać pociągiem z Lizbony.
Cabo da Roca to zachodni koniec kontynentalnej Europy. Kiedyś uważano, go nawet za koniec świata. Rzymianie to miejsce nazywali Wielkim Przylądkiem.
Na pomniku, który znajduje się w tym miejscu wyryto napis z 3. pieśni epopei "Os Lusíadas", której autorem był największy pisarz portugalskiej literatury Luís Vaz de Camões.
"Aqui, onde a terra se acaba e o mar começa" ("Tutaj, gdzie ziemia się kończy a morze się zaczyna")
Przy tej okazji warto zwrócić uwagę na pewną ciekawostkę, Otóż Portugalczycy zazwyczaj mówią "morze" (po portugalsku "mar"), gdy mają na myśli "ocean". To znajduje odzwierciedlenie właśnie w tym cytacie, Warto o tym pamiętać.
Cabo da Roca to piękne miejsce, ale może być też bardzo niebezpieczne. Są tu wytyczone trasy, drewniane barierki a miejscami mur. Nie wolno przechodzić za barierki. Wybierając się w to miejsce warto zabrać ze sobą odpowiednie ubanie. Z uwagi na momentami bardzo silny wiatr i chłód bijący od ocenau warto pomyśleć o kurtce..
Zamieszczone powyżej zdjęcia pochodzą z archiwum prywatnego.
Ostatnio pisałam o przyimkach "por" i "para" w języku hiszpańskim. Dziś czas na te przyimki w języku portugalskim. Podobnie, jak w przypadku języka hiszpańskiego tak i w przypadku języka portugalskiego przyimki te wywodzą się od łacińskiego słowa "pro".
To nie jedyne podobieństwo. Tak samo, jak w języku hiszpańskim tak i tu mogą one sprawiać uczącemu się problemy ze względu na to, że tłumaczone są podobnie na język polski. Trudności związane z nauką przyimków i ich prawidłowym stosowaniem wynikają między innymi z tego, że często trudno je precyzyjnie przetłumaczyć na język ojczysty. Często są one tłumaczone różnie w zależności od tego z jakim słowem lub w jakim zwrocie występują.
PARA - DLA, DO
Tego przyimka używamy w konstrukcjach w których:
- wskazujemy cel lub kierunek ruchu. "Para" użyjemy na przykład, gdy chcemy wskazać dokąd jedziemy czyli cel podróży, gdy chcemy wskazać dla kogo dana rzecz jest przeznaczona.
Vou para a Lisboa. - Pojadę do Lizbony.
Vou para o Brasil. - Pojadę do Brazylii.
Vou para Portugal. - Pojadę do Portugalii. (Portugal - to jeden z wyjątków jeśli chodzi o kraje przy którym nie stosuje się rodzajnika)
"Para" użyjemy także wtedy, gdy:
- chcemy wskazać określony czas
- Para quando... - na kiedy...
- Para semana... - za tydzień...
- chcemy wyrazić opinię
Para mim ... - dla mnie; według mnie...
POR - PRZEZ, ZA
Używamy go wtedy, gdy chcemy określić:
- motyw, przyczynę, powód
Obrigada pela tua ajuda. (poniżej wyjaśnię dlaczego "pela")
- okres czasu lub przybliżony czas
Fico em Londres por una semana. Jestem w Londynie przez tydzień.
- cenę, wartość
Comprei o caderno por 2 euro - Kupiłem zeszyt za dwa euro.
Tytułem ciekawostki powiem, że w sytuacji, gdy dziękujemy za coś to zawsze używamy konstrukcji "obrigado por" lub "obrigada por". A nie konstrukcji "obrigada para" lub "obrigada para".
Obridago (obrigada) por ajudar me. Dziękuję, że mi pomogłeś.
Obrigado (obrigada) pela tua ajuda. Dziękuję za twoją pomoc.
Sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana, gdy używamy "por" nie z czasownikiem, a z rzeczownikiem. Trzeba wtedy na przykład "łączyć" przyimek "por" z rodzajnikiem określonym. Tu warto zwrócić uwagę na takie konstrukcje:
por + a = pela
por + o = pelo
por + os = pelos
por + as = pelas
Rodzajniki określone: o, a, os, as
Przykład:
Obrigado (obrigada) por o regalo (presente). Dziękuję za prezent
W takiej sytuacji nie można zostawić "por" i "o" osobno. Trzeba je ściągnąć.
Obrigado (obrigada) pelo regalo. Dziękuję za prezent. (o regalo - rodzaj męski)
Obrigado (obrigada) pelo conselho. Dziękuję za radę, (o conselho - rodzaj męski)
Obrigado (obrigada) pela caneta. Dziękuję za długopis, (a caneta - rodzaj żeński)
Obrigado (obrigada) pelos livros. Dziękuję za książki. (os livros - rodzaj męski)
Obrigado (obrigada) pelas flores. Dziękuję za kwiaty. (as flores - rodzaj żeński)
Obrigado (obrigada) pelas frutas. Dziękuję za owoce. (as frutas - rodzaj żeński)
Obrigado (obrigada) pela tua ajuda. Dziękuję za twoją pomoc. (a ajuda - rodzaj żeński)
W ramach ciekawostki powiem, że gdy chcemy powiedzieć "na przykład" to w języku portugalskim musimy użyć zwrotu "por exemplo".
Tu zaznaczę jeszcze nieco tytułem przypomnienia ponieważ już o tym pisałam, że słowa "obrigado" używa mężczyzna, a słowa "obrigada" kobieta.
Dziś
ponownie odrobina gramatyki. A dokładnie chcę się dziś zająć dwoma przyimkami,
które występują w języku hiszpańskim. Mowa o "por" i
"para". Postanowiłam poruszyć ten temat ponieważ z tego, co wiem te
przyimki sprawiają problemy nie tylko tym, którzy dopiero rozpoczęli naukę
języka hiszpańskiego.
Warto również w tym miejscu zaznaczyć, że przyimki "por" i
"para" występują również w języku portugalskim. Dziś jednak skupię
się jedynie na języku hiszpańskim.
"Por" i "para" w języku hiszpańskim
Słówka "por" i
"para" pochodzą od łacińskiego słowa "pro", które jest
tłumaczone, jako: "dla", "przed", "jako" lub
"za". "Pro" oznacza też "w obronie". Hiszpańskie
słówka "por" i "para" też mają kilka odpowiedników w języku
polskim. Chcę Wam przedstawić kilka zasad, które mogą Wam pomóc w ich
rozróżnieniu i prawidłowym stosowaniu.
Oto kilka możliwych znaczeń:
para- dla, w kierunku, wobec, aby, żeby,
do, na
por- przez, w, podczas, do, z powodu,
przez, za, na, chociaż
Jak zapewne zauważyliście zarówno
"por" jak i "para" mogą być tłumaczone na język polski na
przykład jako "do", "na" i tu właśnie chyba najczęściej
pojawiają się problemy.
PARA
Generalnie przyimka para używa się do:
- wskazania kierunku ruchu. Wtedy
tłumaczy się je jako "do".
Przykłady:
Salgo, hoy, para Barcelona. - Dziś
wyjeżdżam do Barcelony.
Han salido para
el cine. - Wyszli do kina.
- określenia celów, przeznaczenia.
Wtedy tłumaczone jest jako żeby, do, dla. Stosuje się go w odniesieniu do osób
(odbiorców).
Przykłady:
Para realizar la compra tengo que ir a
una tienda. - Żeby zrobić zakupy muszę iść do sklepu (jakiegoś).
Este regalo es para mi padre. - Ten
prezent jest dla mojego ojca.
Trabajo para ganar mucho dinero. -
Pracuję, żeby zarobić dużo pieniędzy.
Robert y Kamil compraron
un anillo para sus madre. - Robert i Kamil kupili pierścionek dla swojej
matki.
Para mi este es complicado. - Dla mnie
to jest skomplikowane.
- wskazania tzw. "deadline"
czyli czasu - ostatecznego terminu - w którym trzeba wykonać daną czynność.
Wtedy bywa tłumaczone jako "do" lub "na".
Przykłady:
La presentation es para el próximo
mes. - Prezentacja jest na przyszły miesiąc.
Voy
a comprar un pan para el fin de semana. - Idę kupić chleb na weekend.
Necesito terminar un libro para la próxima
semana. - Muszę skończyć książkę do przyszłego tygodnia.
- porównań. Wtedy na język polski
tłumaczone jest jako "jak na".
Przykłady:
Hace mucho calor para esteépoca
del año. - Jest bardzo gorąco jak na ten
okres roku.
Magda es muy alta para su edad. -
Magda jest bardzo wysoka, jak na swój wiek.
"Para" jest też
używane w takich zwrotach, jak:
-para
siempre - na zawsze
-para
colmo - na
dodatek
-para
nada -
do niczego
-para
(con) -
wobec
-para
remate - na
nieszczęście
-para
ti
- dla ciebie
POR
Generalnie przyimka "por"
używa się do określenia:
- przyczyny lub motywacji jakiegoś
działania. Używamy tego przyimka wtedy, gdy chcemy powiedzieć dlaczego coś się
stało lub stanie. Wtedy na język polski "por" bywa tłumaczone jako
"ze względu na", "bo", "z powodu".
Przykład:
Por tu amor de animales dómesticos quiero comprar un gato. - Ze względu
na twoją miłość do zwierząt domowych chcę kupić kota.
Por tu irresponsabilidad no tenemos
dinero. - Z powodu twojej nieodpowiedzialności nie mamy pieniędzy.
- do określenia cen. Wtedy
"por" tłumaczone jest jako "za" lub "po".
Przykłady:
Pagaré dos millones de euro por la casa novata.
- Zapłacę 2 miliony euro za nowy dom.
- do określenia czasu
trwania danej czynności. Wtedy bywa tłumaczone jako "przez".
Przykłady:
Necesito dormir por
ocho horas. - Muszę spać przez osiem godzin.
Tengo que cocinar la sopa por una hora. - Muszę gotować zupę przez godzinę.
- do określenia sposobu przebiegu
określonej czynności, na przykład podróżowania. Wtedy może być tłumaczone jako
"przez".
Przykłady:
Voy a
viajar por Portugal y España - Będę
podróżował przez Portugalię i Hiszpanię.
Hablo por teléfono. - Rozmawiam przez telefon.
"Por" jest stosowane również
w takich zwrotach, jak:
-por
accidente
- przypadkowo
-por
ahora
- na razie
-por
cierto - z pewnością
-por adelantado
- z góry
-por dentro
- wewnątrz
-por fin
- nareszcie
-por supuesto
- oczywiście
-por
ejemplo
- na przykład
Oczywiście to tylko główne zasady dotyczące użycia przyimków "por" i "para". A teraz zapraszam na film o nich.
Jak już wiecie z wcześniejszego wpisu w językach portugalskim i hiszpańskim są trzy koniugacje czasowników regularnych.
I koniugacja to czasowniki zakończone na -AR (największa grupa czasowników) II koniugacja to czasowniki zakończone na -ER (druga pod względem liczebności grupa) III koniugacja to czasowniki zakończone na -IR (najmniejsza grupa czasowników)
Poprzednio opisałam pierwszą koniugację i wprowadziłam do czasu teraźniejszego.
Dziś skupię się tylko na odmianie czasowników z grup II i III czyli tych zakończonych na -ER i -IR.
W obu przypadkach zasada jest taka sama, jak to miało miejsce z pierwszą koniugacją czyli czasownikami zakończonymi na -AR.
Właściwy czasownik tworzymy poprzez "odcięcie" końcówki -AR, -ER, -IR od bezokolicznika. Wtedy otrzymujemy rdzeń do którego musimy jedynie dodać właściwe dla danej osoby końcówki.
Przypomnę, jak to działa w przypadku czasowników zakończonych na -AR na przykładzie hiszpańskiego czasownika "CANTAR" w którym rdzeniem jest "CANT-".
Yo canto. (cant- o) - Ja śpiewam.
Tu cantas. (cant-as) - Ty śpiewasz.
Ella canta. (cant-a) - Ona śpiewa.
Nosotros cantamos. (cant-amos) - My śpiewamy.
Vosotros cantáis. (cant-áis). - Wy śpiewacie.
Ellos/ Ellas cantan. (cant-an) - Oni/ One śpiewają.
W przypadku dwóch pozostałych grup koniugacyjnych jest analogicznie. Zmieniają się jedynie końcówki. Zatem czas na koniugację II i III hiszpańskich i portugalskich czasowników.
Język hiszpański
Czasowniki zakończone na -ER
Przykłady czasowników zakończonych na -er: -comer - jeść -beber - pić -leer - czytać -aprender - uczyć się -correr - biegać -romper - rozbijać, łamać, złamać się
BEBER
COMER
LEER
yo
beb-o
com-o
le-o
tú
beb-es
com-es
le-es
él / ella / usted
beb-e
com-e
le-e
Nosotros/ -as
beb-emos
com-emos
le-emos
Vosotros/ -as
beb-éis
com-éis
le-éis
Ellos / ellas/ ustedes
beb-en
com-en
le-en
Przykłady:
Ellos comen la cena. - Oni jedzą kolację.
Ella bebe una cerveza - Ona pije piwo.
(Yo) leo un libro. - Czytam książkę.
Ewa no come carne - Ewa nie je mięsa.
Teraz koniugacja III czyli czasowniki zakończone na -IR Przykłady czasowników regularnych zakończonych na -ir: -vivir - żyć -prohibir - zabraniać -abrir - otwierać discutir - dyskutować, spierać się -incluir - zawierać -escribir - pisać
VIVIR
ESCRIBIR
ABRIR
yo
viv-o
escrib-o
abr-o
tú
viv-es
escrib-es
abr-es
él / ella / usted
viv-e
escrib-e
abr-e
Nosotros/ -as
viv-imos
escrib-imos
abr-imos
Vosotros/ -as
viv-ís
escrib-ís
abr-ís
Ellos / ellas/ ustedes
viv-en
escrib-en
abr-en
Przykłady:
Yo vivo en Londres. - Mieszkam w Londynie.
Nosotros vivimos en Barcelona - Mieszkamy w Barcelonie.
Ella abre la tienda - Ona otwiera sklep.
Ellos escriben un libro. - Oni piszą książkę.
Eu como o pastel - Jem ciastko.
Ele bebe o vinho - On pije wino.
Elas recebem menos do que eles.- One dostały mniej od nich.
Jeszcze film, który może pomóc.
Źródło: youtube.com
A teraz III koniugacja czyli czasowniki zakończone na -IR Przykłady czasowników regularnych zakończonych na -ir: -abrir - otwierać -partir - dzielić, wyjeżdżać, rozdzielać (i wiele innych znaczeń) -discutir - debatować, kłócić się
ABRIR
PARTIR
DISCUTIR
eu
abr-o
part-o
discut-o
tu
abr-es
part-es
discut-es
ele / ela / você
abr-e
part-e
discut-e
nós
abr-imos
part-imos
discut-imos
vós
abr-is
part-is
discut-is
Eles/ elas/ vocês
abr-em
part-em
discut-em
Przykłady:
Eu abro a porta - Otwieram drzwi.
Eles discutem. Oni dyskutują.
Jeszcze film, który może pomóc.
Źródło: youtube.com
Jak zapewne zauważyliście czasowniki z grupy II i III tak naprawdę mają bardzo podobne końcówki. Różnią się właściwie jedynie w przypadku pierwszej i drugiej osoby liczby mnogiej. Sądzę, że łatwo będzie je zapamiętać. Pamiętajcie jednak, że istnieją też czasowniki nieregularne, które mogą także kończyć się na -ar, -er lub -ir. Niektóre z regularnych też mogą mieć pewne delikatne nieregularności o czym postaram się napisać w przyszłości.
Zapewne zauważyliście też, że zarówno w j. hiszpańskim, jak i portugalskim zdarzają się czasowniki, które wyglądają i znaczą w obu językach dokładnie to samo. Pamiętajcie jednak, że takich słów jest więcej, ale ich wymowa często się różni.
